موسیقی سنتی شوشتری

  • PDF

گوشه شوشتری یا مایه شوشتری در موسیقی ایرانی گوشه ای شناخته شده است. شوشتری گوشه ای است از دستگاه همایون. از همایون دو گوشه مشتق می شوند: یکی گوشه شوشتری و دیگری اصفهانی.

شوشتر بر روی تمام دستگاه های موسیقی ایران آهنگهای محلی دارد و برای هر کدام از دستگاه های موسیقی ایران یک ردیف محلی در شوشتر اجرا می شود. برای نمونه ردیف دستگاه شور بدین قرار است: دشتی، درفیلی، نظامی، بختک یا کمری، غم انگیز، قره العین، نورالعین، دشتستانی، مکوندی و دشتی راستا. خود مایه شوشتری را، اگر شوشتریها بخوانند اصل آهنگ است، زیرا همان مایه شوشتری با اشعار محلی خوانده می شود و گیراتر است. بر هر دستگاه موسیقی ایران، شوشتر یک ردیف محلی موافق همان دستگاه را دارد، جز آذربایجان، به ویژه تبریز.

گمان نمی رود در هیچ یک از شهرهای ایران روی دستگاه های موسیقی ایران این قدر ردیف محلی داشته باشند. در هر شهری تنها بر روی یک یا دو دستگاه از موسیقی ایران ردیف محلی دارند، یعنی آواز محلی را موافق یک یا دو دستگاه می خوانند، اما در شوشتر موافق همه دستگاه ها آهنگ محلی دارند. اغلب باغبانها، بافنده ها، معمارها و بیشتر مردم در شوشتر، موسیقی را خوب می دانند و محلی خوب می خوانند.

 

چند قطعهٔ شوشتری:

بیا تا گل برافشانیم ساختهٔ حسین علیزاده و با آواز علیرضا افتخاری، کاست راز و نیاز

باد صبا : ساختهٔ حسام السلطنه (در دیوان عارف به او هم نسبت داده شده) با شعری از ملک الشعرای بهار، با آواز محمدرضا شجریان

به زندان: اثر معروف صبا، که با تنظیم استاد حسین دهلوی و ویلن ارسلان کامکار اجرا شده

 

ثبت ملی موسیقی‌های ۲۴ مقام شوشتری در فهرست آثار ملی

موسیقی‌های ۲۴ مقام شوشتری در فهرست آثار ملی ثبت شد.

مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوزستان: پرونده این موسیقی‌ها از خرداد سال 90 در جهت ثبت نواهای سنتی شوشتری در فهرست آثار ملی ارسال شده بود و پس از ۲ سال در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

افشین حیدری تار، نی جفته، سرنای کوچک، دهل، دایره و ضرب را از جمله سازهای منطقه شوشتر برشمرد و افزود: از جمله آثار ثبت شده ردیف آوازی موسیقی مقامی ۲۴ مقوم شوشتر با شماره ثبت 866 ، تصنیف‌ها و رنگ‌های ۲۴ مقوم شوشتر با شماره ثبت 867 ، مولودی‌خوانی ۲۴ مقوم شوشتر با شماره ثبت 868 ، ذکرخوانی و نوحه‌خوانی ۲۴ مقوم شوشتر با شماره ثبت 869 ، موسیقی درمانی ۲۴ مقوم شوشتر با شماره ثبت 870 ، موسیقی کار ۲۴ مقوم شوشتر با شماره ثبت 871 ، لالایی‌های ۲۴ مقوم شوشتر با شماره ثبت 872 و اذان ۲۴ مقوم شوشتر با شماره ثبت 873 می‌باشند.

استان خوزستان 909 اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی و 11 هزار اثر تاریخی را در خود جای داده است.

آخرین به روز رسانی در دوشنبه ۲۸ مرداد ۱۳۹۲ ساعت ۱۲:۳۷